
Pierwsza prezentacja galerii Raster na targach Paris Photo to dialog artystek dwóch generacji: Anety Grzeszykowskiej (ur. 1974) i Zofii Rydet (1911-1997). W twórczości obu kreatywne podejście do medium fotografii łączy się z refleksją egzystencjalną i społeczną. Zarówno fotomontaże Rydet jak i subwersywne autoportrety Grzeszykowskiej, skupiają się na wizerunku kobiecego ciała i empatycznej polemice z jego różnymi, kulturowymi rolami. Ich prace nawiązują do wizualnej tradycji surrealizmu dopełniając ją współczesnymi treściami.
Aneta Grzeszykowska, jedna z najważniejszych współczesnych polskich artystek, używa własnego wizerunku jako głównego motywu swoich fotografii. Czyniąc to, nieustannie przesuwa jednak granicę fotograficznego portretu. To rodzaj nieustającego, egzystencjalnego eksperymentu i testowania ciała jako materiału rzeźbiarskiego, a zarazem nośnika kobiecej tożsamości. Na Paris Photo prezentujemy wybrane prace z głośnych cykli artystki: “Negative Book”, “Selfie”, “Beauty Mask” i “Mama”. Prace te łączą w sobie elementy dokamerowego performance’u i precyzyjnie aranżowanej fotografii z wykorzystaniem znalezionych lub przygotowywanych przez artystkę rekwizytów – rzeźbiarskich substytutów fragmentów własnego ciała.
W cyklu „Negative Book” (2012-2013) artystka „wchodzi” do fotograficznego negatywu w cielesnej, „pozytywowej” postaci. „Selfie” (2014) to surrealistyczna próba konstrukcji fotograficznego autoportretu z fragmentów kobiecego ciała uformowanych ze świeżej świńskiej skóry. „Beauty Mask” (2017) to seria groteskowych portretów Grzeszykowskiej w maskach kosmetycznych stosowanych w chirurgii plastycznej. Natomiast „Mama” (2018) – najbardziej znany z cykli fotograficznych artystki – to zapis zabawy jej 8-letniej córki hipperealistyczną lalką przedstawiającą głowę i tors matki.
Twórczość Anety Grzeszykowskiej jest szeroko prezentowana na międzynarodowych wystawach, w ostatnich latach m.in. na wystawie głównej Biennale w Wenecji (2022) oraz Triennale w Yokohamie (2024). Jej prace znajdują się w wielu kolekcjach muzealnych, m.in. Centre Pompidou w Paryżu, Salomon R. Giggenheim Museum w Nowym Jorku, Walker Art Centre w Minneapolis, Hammer Museum w Los Angeles, Fotomuseum Winterthur i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Zofia Rydet (1911-1997) należy do najbardziej oryginalnych polskich artystek XX wieku. Twórczością fotograficzną zajęła się w wieku 40 lat. Od połowy lat 1950. brała udział w międzynarodowym ruchu fotografii artystycznej. Od lat 1960. realizowała autorskie cykle prac, inspirowane początkowo fotografią humanistyczną i neorealizmem. Jej największym, nigdy nie ukończonym dziełem jest „Zapis socjologiczny” – niezwykły, egzystencjalny dokument obrazujący kondycję polskiego społeczeństwa na przełomie lat 1970. i 1980.
Prezentowany na Paris Photo cykl fotomontaży „Świat uczuć i wyobraźni”, opublikowany również w formie książkowej w 1979 roku, to metaforyczna opowieść o ludzkim życiu, nawiązująca do tradycji surrealizmu, ale opowiedziana z empatycznej, kobiecej perspektywy.
Wedle słów autorki, jej prace „mówią o człowieku zagrożonym już od chwili urodzin, o jego uczuciach i pragnieniach, o samotności, lęku przed którym ratuje tylko miłość, o strachu przed zagładą i tragedią przemijania.”
Wszystkie zdjęcia wykorzystane w fotomontażach są autorstwa artystki. Są wśród nich m.in. obrazy rzymskich ruin w Sabratha i Leptis Magna, które Rydet zwiedzała i fotografowała podczas podróży do Libii w 1976 roku. Obrazy ruin stanowią echa wojennych wspomnień i obaw związanych z nowymi globalnymi katastrofami, ale także przedstawienie zniszczonych relacji społecznych. W swoich pracach, zgodnie z tytułem ogólnego cyklu, Rydet kieruje się uczuciami i wyobraźnią, a emocjonalny charakter jej twórczości nadal ma swoje znaczenie.
Prezentacja składa się wyłącznie z oryginalnych odbitek wybranych bezpośrednio z archiwum artystki.
Prace Zofii Rydet były w ostatnich latach prezentowane m.in. w 13. Gwangju Biennale (2021), The Wende Museum, Culver City (2019), Jeu de Paume – Château de Tours (2017), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2016), XII Baltic Triennial, CAC Vilnius (2015). Jej prace znajdują się w wielu kolekcjach muzealnych, w tym w MoMA Nowy Jork, The Museum of Modern Art w Kyoto, The Museum of Fine Arts, Houston.