Książka „Pałac w Warszawie” to nowa pozycja w serii wydaw­niczej War­szawa – monografia Placu Defilad oraz Pałacu Kul­tury i Nauki. Jest ona wynikiem wielolet­nich badań prowadzonych przez profesora Wal­demara Baraniew­skiego, które zainicjował jesz­cze w latach 80. XX wielu. Bezpośrednim impul­sem do złożenia tych studiów w całość i ich publikacji był cykl wykładów przy­gotowanych na zaproszenie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w War­szawie i wygłoszonych przez profesora na przełomie 2009 i 2010 roku. Wykłady miały charak­ter nieco mean­dryczny, ale zgodny z pomysłem badania historii i tożsamości miej­sca, na którym ma stanąć nowy gmach Muzeum. “Pałac w War­szawie” jest w zamierzeniu studium nie drobiazgowym, lecz dociekliwym, przybliżającym najważniejsze i naj­bar­dziej charak­terystyczne cechy architek­tury i frag­menty historii jed­nego z naj­bar­dziej niezwykłych obiektów jakie powstały kiedykol­wiek na pol­skich ziemiach. Osobną całość, dopełniającą krytyczno-historyczną perspektywę tekstu Wal­demara Baraniew­skiego, stanowi część albumowa książki.

Blisko 100 fotografii, wykonanych specjal­nie na potrzeby niniej­szej publikacji przez Błażeja Pin­dora to współczesny wgląd w specyfikę formalną architek­tury Pałacu Kul­tury, a w szczególności jego wnętrz i detali. Album stanowi uzupełnienie tekstu, który dys­kutuje bar­dziej generalne kwestie związane z politycz­nymi, ideowymi oraz urbanistycz­nymi kon­tek­stami gmachu PKiN. Fotografie Pin­dora powstały latem i wczesną jesienią 2014 roku na negatywach czarno-białych w for­macie 4×5 cali. Składają się one na pierwszą tak kompleksową i precyzyjną pod względem artystycz­nym próbę fotograficz­nej inter­pretacji prze­trzeni wokół i wewnątrz Pałacu. Punk­tem wyjścia były fotografie z lat 50. i 60. XX wieku, przede wszyst­kim Zbyszko Siemaszki, które – dys­trybuowane w ser­wisach agen­cji fotograficz­nych jak i na pocztówkach, w czasopismach czy albumach krajoznaw­czych – ustanowiły na kilkadziesiąt lat kanon obrazowania architek­tury cen­tral­nego gmachu powojen­nej Warszawy.

Proponowane tu przez nas spoj­rzenie to zarazem komen­tarz do dzisiej­szej legendy Pałacu jako nie­samowitego i malow­niczego zabytku. Bar­dziej niż aneg­dota interesują nas znaczące detale, rysun­kowa drobiazgowość, materiałowa szczodrość i zaskakująca płaskość pałacowych wnętrz. Przede wszyst­kim zaś istotą fotografii jest analiza relacji, w jaką wplątuje widza ta architek­tura – dominująca, prze­skalowana, skupiona sama na sobie i dekoracyjna ponad miarę, a jednocześnie w specyficzny sposób surowa i uwodząca.