„Cyparis” to z pozoru klasyczna forma pomnikowa. Masywne popier­sie czar­noskórego mężczyzny odlane jednak zostało z nie­typowego surowca – wul­kanicz­nego piasku zebranego na plaży w St. Pierre na Mar­tynice. Bohaterem tej pracy jest Louis-​Auguste Cyparis (albo Ludger Syl­baris) zwany Sam­sonem, jeden z dwóch ludzi którzy przeżyli erupcję wul­kanu Mt. Pelée, która 8 maja 1902 roku (na trzy dni przed planowanymi wyborami lokal­nymi w tej fran­cuskiej kolonii) zniszczyła miasto St. Pierre zabijając ponad 20 tysięcy jego mieszkańców. Cyparis stał się swoistym bohaterem z przy­padku. Przeżył, bo kilka dni wcześniej osadzono go w ciasnej celi miej­scowego więzienia. Wkrótce potem zdobył popularność jako członek objaz­dowej trupy cyr­kowej Barnum & Bailey Circus, w której występował jako „Lone Survivor of St. Pierre.” Pod­czas pobytu rezyden­cjal­nego na Mar­tynice w 2009 roku Rafał Buj­now­ski postanowił przywrócić współczesności figurę Cyparisa. Zwieńczeniem projektu będzie ustawienie i uroczyste odsłonięcie jego rzeźby – zrealizowanej wspólnie z Julianem Tomaszukiem na pod­stawie zachowanych fotografii por­tretowych – w mieście St. Pierre. Figura modelowego antybohatera, człowieka z mar­ginesu który mimochodem zostaje sławny jest opowieścią o przewrotności losu wobec zamierzonego społecznego i historycz­nego porządku. Pomnik Buj­now­skiego dopełnia tej historii oddając skromny honor i reprezentacyjną moc temu, co wymyka się spod sys­temu politycz­nego planowania.















Louis-Auguste Cyparis

2010
piasek wulkaniczny, żywica, 59 x 50 x 23 cm, 53 x 74,5 x 6 cm